Samen werken aan toekomstbestendig
kleinschalig wonen in Twente

Het realiseren van kleinschalige woonvoorzieningen dicht bij huis is een belangrijk speerpunt binnen de Samenwerkingsagenda Jeugdhulp Twente. Niet alleen omdat het landelijk beleid daarom vraagt, maar vooral omdat jeugdigen en gezinnen hier direct bij gebaat zijn. Want op dit moment is de praktijk hard: jeugdigen die eenmaal uit huis zijn geplaatst, verhuizen gemiddeld zes keer, verliezen hun sociale netwerk en komen in contact met tientallen verschillende hulpverleners. Dat móet anders. Daarom organiseerden we op het Samenwerkingsatelier van 4 juni jl. een werksessie waarin we samen met gemeenten, zorgaanbieders en ervaringsdeskundigen de dilemma’s, knelpunten én kansen rondom kleinschalig wonen onderzochten. Daarbij namen we drie perspectieven als uitgangspunt: dat van de jeugdige, van de gemeente en van de zorgaanbieder.

De urgentie is groot

Hoewel het uitgangspunt “zo thuis mogelijk” breed wordt onderschreven, blijkt de realiteit weerbarstig. De cijfers spreken voor zich: Twente kent al jaren een relatief hoog aantal uithuisplaatsingen en verblijfsdagen per 1000 jeugdigen – fors hoger dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast is de spreiding van kleinschalige woonplekken ongelijk verdeeld over de regio, met een oververtegenwoordiging van locaties op terreinen en een tekort aan plekken in de wijk. Voor jeugdigen betekent dit vaak afstand tot school, sport, vrienden en ouders.

Wat zien we als toekomstbeeld?

In de werksessie verkenden we hoe kleinschalig wonen er over 5 à 10 jaar uit zou moeten zien. De contouren van dat toekomstbeeld werden helder:

• Kleinschalige voorzieningen (4-6 jongeren) in of nabij de wijk
• Onvoorwaardelijk wonen: geen doorplaatsingen bij escalatie
• Gedeeld eigenaarschap: ouders blijven betrokken
• Zorg die past bij de lokale populatie: behoud van school, sport en sociaal netwerk
• Multidisciplinair team met vaste gezichten en systemische werkwijze

Deze uitgangspunten sluiten aan bij de visie op normaliseren, nabijheid en integraliteit die in de Samenwerkingsagenda centraal staat.

Drie perspectieven, gedeelde verantwoordelijkheid

Wat opviel in de sessie is dat het perspectief van jeugdigen, gemeenten en aanbieders elk hun eigen uitdagingen zien, maar ook veel gedeelde waarden. Voor jeugdigen wordt vooral het belang benadrukt van een veilige en stabiele plek, dichtbij alles wat voor hen vertrouwd is. Gemeenten zoeken naar manieren om hun zorgplicht en burgerverantwoordelijkheid waar te maken binnen krappe budgetten. Zorgaanbieders benadrukken hun inzet op kwaliteit, maar lopen tegen personele schaarste, complexe aanmeldingen en versnippering van verantwoordelijkheid aan.
Door deze perspectieven naast elkaar te leggen, werden de dilemma’s helder:

• Hoe combineer je onvoorwaardelijk wonen met veiligheid en grenzen?
• Hoe borg je nabijheid in een regio met ongelijke spreiding van voorzieningen?
• Hoe voorkom je dat jongeren tussen wal en schip vallen bij complexe hulpvragen?

Wat is er nodig?

Op basis van de werksessie ontstaat een concretere richting voor de toekomst van kleinschalig wonen in Twente:

• Meer plekken in de wijk, verspreid over de regio
• Meer inzicht in waar, wat en hoeveel er nodig is
• Meer samenwerking over domeinen heen (jeugd, Wmo, participatie, onderwijs)
• Meer gezamenlijke sturing en visieontwikkeling

Vervolg

De opbrengsten van de sessie worden meegenomen in de verdere ontwikkeling van het regionale plan voor kleinschalig wonen. Daarbij is het essentieel om jeugdigen actief te blijven betrekken bij de inrichting en beoordeling van voorzieningen. Want alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat “zo thuis mogelijk” meer wordt dan een beleidsdoel, maar een realiteit voor jeugdigen in Twente.